POKONAĆ SAMEGO SIEBIE. Warsztaty opowiadania i dramy wokół tematyki futbolowej.

Posted on Posted in Drybling między słowami

W Instytucie Kultury Polskiej UW w ramach Podyplomowego Studium Pedagogiki Teatru razem z Kasią Leoniewską ze Stowarzyszenia Praktyków Dramy „Stopklatka” przeprowadziliśmy warsztaty „Pokonać samego siebie”, łączące elementy dramy i sztuki opowiadania. Zajęcia były oparte na opowieści o Luisie Suarezie – znanym i kontrowersyjnym piłkarzu z Urugwaju, na podstawie książki „Suarez. Nigdy nie będziesz sam”.

Futbolowa historia była pretekstem do przywołania tematu presji obecnej nie tylko w sporcie, ale w codziennym życiu każdego z nas.

Na warsztatach czas upłynął nam intensywnie jak na dobrym meczu, nie brakowało żywych emocji i inspirującej wymiany myśli. Po zakończeniu zajęć towarzyszyło nam uczucie niedosytu, że to już koniec. Czułem dużą satysfakcję, że uczestniczki, które deklarowały barak zainteresowania tematem piłki nożnej, przyznały, że są zaskoczone, jak wiele ciekawych i ważnych tematów może otwierać futbolowa opowieść.

Zapraszam do zapoznania się ze scenariuszem i założeniami warsztatu, opracowanymi przez Kasię Leoniewską.

Pokonać samego siebie

 Historie ze świata sportu i doświadczenia życiowe znanych piłkarzy rzadko bywają przedmiotem uwagi podczas zajęć szkolnych. Kariery i losy bohaterów świata futbolu fascynują jednak wielu, pobudzając do marzeń o własnych wyczynach sportowych i pokonywaniu ograniczeń. W bogatej ofercie warsztatów psychologicznych oferowanych dzieciom, również tych wykorzystujących teksty literackie, brakuje propozycji adresowanych konkretnie do chłopców, przywołujących atrakcyjne dla nich motywy. Opisana przez Jarka Kaczmarka historia Suareza – piłkarza, który zmagał się z silną presją i trudnościami w radzeniu sobie ze stresem staje się punktem wyjścia do zrealizowania warsztatu psychoedukacyjnego dla dzieci z wykorzystaniem metody dramy. Przywołanie postaci znanego bohatera świata sportu, ukazanie jego słabości, a zarazem walki z samym sobą, jaką podejmuje sprzyja zaangażowaniu uczestników i nabywaniu nowych umiejętności.

Rozwijaniu kompetencji społecznych sprzyja również sama metoda dramy, bazująca na naturalnej umiejętności wchodzenia w role i angażująca odbiorców na trzech poziomach: fizycznym, emocjonalnym i umysłowym.  Uczestnicy warsztatu dramowego, uczą się poprzez doświadczanie, wchodząc w świat fikcji (w tym przypadku jest to historia „z życia wzięta”), w którym mogą wypróbowywać nowe zachowania. Wykorzystywane w dramie improwizacje umożliwiają przeżycie doświadczenia w bezpiecznych warunkach, w tzw. płaszczu roli, bez ponoszenia realnych konsekwencji swoich działań, ale z możliwością wyciągnięcia z nich wniosków.

Zamieszczony poniżej scenariusz warsztatu dramowego z elementami opowiadania adresowany jest do uczniów klas 4-6 i zaplanowany na około trzy godziny. Celem zajęć jest przede wszystkim przyjrzenie się zjawisku presji, obecnej w sportowym (ale i codziennym) życiu oraz wspólne poszukiwanie sposobów konstruktywnego reagowania w sytuacjach doświadczania stresu.

 

ĆWICZENIE CEL CZAS
Przedstawienie prowadzącego i uczestników. Krótka informacja o tematyce warsztatu. Poznanie uczestników 10 minut
Historia Suareza – ustne przedstawienie pierwszej części opowieści o piłkarzu, w której pojawiają się motywy sukcesu i porażki Wprowadzenie do tematyki zajęć 5 minut
Gesty zwycięstwa i porażki:

Uczestnicy stojąc w kręgu prezentują swoje gesty zwycięstwa i porażki. Pozostali powtarzają pokazane gesty.

 

Omówienie:

Jak czuliście się pokazując porażkę i zwycięstwo?

Który z gestów był dla was łatwiejszy do zaprezentowania?

Co zaobserwowaliście?

Przyjrzenie się sposobom wyrażania zwycięstwa i porażki 15 minut
Kostka emocji:

Każdy z uczestników wskazuje na kartonowej kostce z emocjami tę, która najlepiej oddaje jego dzisiejszy nastrój.

Pogłębienie wglądu we własne emocje 10 minut
Chodzenie jak…

Uczestnicy chodzą po sali pokazując (postawą ciała, gestami, mimiką, dźwiękami) swoje emocje w sytuacjach proponowanych przez prowadzącego, związanych z tematyką sportową, np.:

– w oczekiwaniu na decydujący mecz

– powrót do domu po przegranym meczu

– po kłótni z trenerem

– po strzeleniu najlepszego gola w całej karierze

 

Po przeprowadzeniu ćwiczenia wskazane jest krótkie omówienie, pod kątem różnic w doświadczaniu i pokazywaniu poszczególnych emocji przez różne osoby.

Pokazanie różnorodności w reagowaniu na konkretne sytuacje i przeżywaniu różnych emocji. 10 minut
Czym jest presja? – dyskusja Zdefiniowanie zjawiska 5 minut
Sposoby radzenia sobie z presją – burza mózgów

Proponowane przez uczestników sposoby zapisywane są na flipcharcie w formie graficznej mapy myśli, staramy się nie dzielić ich na właściwe i niewłaściwe

Zachęcenie do próbowania różnych strategii radzenia sobie z presją
Historia Suareza, część druga – opowieść o sytuacjach, w których Suarez doświadczał presji i jego sposobach reagowania (zachowania agresywne, gryzienie)

 

Język komentarza:

– historie z życia wzięte opowiadane językiem komentatora

Pokazanie słabości bohatera, uświadomienie uczestnikom, że trudności w radzeniu sobie z emocjami są czymś powszechnym, czego doświadczają nawet bohaterowie 30 minut
Praca z fotografią. Dzielimy uczestników na kilkuosobowe grupy. Każda z grup ma za zadanie ustawić fotografię sytuacji, w której Suarez odczuwa presję. W każdej grupie jedna z osób wciela się w rolę Suareza. Każda z fotografii może przedstawiać inną sytuację doświadczania presji.

Fotografia to pokazanie przez grupę pewnej sytuacji np. najczęściej związaną z jakąś trudnością lub konfliktem.

Widzowie analizując fotografię przyglądają się jej, zastanawiają i interpretują. Mogą też zadawać postaciom pytania, śledzić ich myśli czy prowadzić z nimi dialog. Celem pracy tą techniką jest szukanie jego rozwiązań.

Po ustawieniu danej fotografii pozostałe osoby przyglądają się jej, próbując odgadnąć, co się wydarzyło.

Następnie mają możliwość podejścia do poszczególnych postaci w fotografii i zadania im pytań (np. Kim jesteś? Jak się czujesz? Co teraz myślisz?)

Możemy również na chwilę „uruchomić” fotografię – wówczas jej bohaterowie pokazują to, co się wydarzyło w formie krótkiej improwizacji.

 

Przyjrzenie się zjawisku presji. Pokazanie, co może ją powodować i jak może czuć się osoba doświadczająca silnej presji. 25 minut
Gorące krzesło dla Suareza

Jest to technika wykorzystująca efekt bycia w roli, pozwalająca głębsze przyjrzenie się postaciom odgrywanym przez dzieci. Jedno z nich siada na „gorącym krześle” i (jako postać) odpowiada na pytania zadawane przez pozostałych uczestników warsztatu.

 

Chętne osoby wcielają się w rolę Suareza, zaś pozostałe zadają im pytania, by dowiedzieć się więcej o jego sytuacji i związanych z nią emocjach.

Głębsze zrozumienie emocji osoby, która znalazła się w sytuacji generującej silną presję i stres. 15 minut
Rady dla Suareza. Uczestnicy przedstawiają swoje propozycje: co może zrobić Suarez, kiedy doświadcza presji, co zmienić w swoim zachowaniu, w jaki sposób reagować, by nie było to krzywdzące dla niego ani innych. Osoby wcielające się w Sauareza wybierają rozwiązania które najbardziej im odpowiadają. Są one odgrywane w grupach w formie krótkich improwizacji.

 

Przetestowanie w praktyce różnych strategii radzenia sobie z presją. 10 minut
Omówienie doświadczenia

Uczestnicy w sposób symboliczny wychodzą z roli, np. odgrywając, że zmywają ją z siebie przy pomocy prysznica i wykrzykując swoje realne imię.

Prowadzący pyta uczestników o refleksje po przeprowadzonym ćwiczeniu, np.:

– jak się czuliście w tym ćwiczeniu?

– co było dla was łatwe/trudne?

– które ze sposobów radzenia sobie z presją wydają się wam skuteczne?

– które z nich zastosowalibyście w realnym życiu, niekoniecznie sportowym?

 

Omówienie z meta poziomu:

– technika fotografii i rozgrzewki dramowe w pracy z dziećmi/młodzieżą

– co jest istotne w pracy tą techniką

– co jest trudne, co budzi obawy

Podsumowanie doświadczenia, związanych z nim emocji i refleksji 20 minut
Psychotest. Uczestnicy rozwiązują quiz psychologiczny dotyczący ich umiejętności radzenia sobie z presją. Przyjrzenie się własnym predyspozycjom w zakresie radzenia sobie z presją. 10 minut
Historia Suareza, zakończenie – opowieść o tym jak Suarez pokonał samego siebie.

 

 

Wzmocnienie motywacji uczestników do pracy nad sobą 5 minut